Temporomandibular eklem (Çene eklemi) bozuklukları genelde çene hareketlerinde anormallik ve kısıtlılık, kulak önünde çene eklemi gürültüsü, kulak önüne dokunmada hassasiyet gibi belirtilerle kendini gösterir. Yapılan araştırmalar yetişkin nüfusunun %40’ı ile %75’i arasında temporomandibular eklem işlev bozukluğu olduğunu ve bu popülasyonun %3 ile %7 arasının tavsiye ve tedaviye ihtitiyaç duyduğunu göstermiştir. Çene eklemi rahatsızlıkları, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir. Birçok hastada çene eklemi şikayetleri kendini sınırlar ve ara ara kendini göstererek kendiliğinden ortadan kaybolur. Ancak çene cerrahına tedavi amacıyla başvuran hastalarda bu sürecin yönetiminde hastanın daha az acı çekmesi ve çene hareketi kısıtlılığının bir an önce giderilmesi hedeflenir. Bursa’da Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı olarak hizmet veren Uzm. Dt. Taner Köroğlu Bursa’da çene eklemi rahatsızlıklarının tedavisini Özel Opera Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği’nde yapmaktadır.
Temporomandibular eklem bozukluklarında primer belirti ve bulgular çene hareketleriyle ilişkilidir. Ağzın açılması veya çiğneme sırasında ağrı en yaygın bulgudur. Hatta ileri derece çene eklemi bozukluğu olan hastalar konuşmada bile zorluk çekebilir. Hastalar genellikle ağrıyı kulak önünde tarif ederler. Kulak önünde çınlama ,tıklama sesleri hastaların diğer şikayetleri arasındadır. Çene ekleminde bozukluklar genelde çiğneme sisteminin diğer yapıları olan çene kaslarını da etkiler ve hastanın yanak bölgesinde çiğneme kaslarına dokunduğunda bir ağrı mevcuttur.
Temporomandibular eklem, temporal kemiğin mandibular fossasına uyan mandibula kondil başları tarafından oluşturulur. Çene ekleminin hareketi bir düzlemde menteşe hareketine izin verirken, aynı zamanda başka bir düzlemde kayma hareketine izin verdiğinden oldukça karmaşık bir yapıdır. Mandibula kondil başı ve temporal kemiğin temporal fossası arasında fibröz bağ dokusundan oluşan, diz eklemindeki menisküse benzeyen eklem diski mevcuttur.
Çene hareketi, ana çiğneme kasları olarak adlandırılan dört çift kas ile gerçekleştirilir: masseter, temporalis, medial pterigoid ve lateral pterigoid. Masseter, temporalis ve medial pterigoid kasları çeneyi kapatma hareketini, lateral pterigoid kaslar çeneyi açma hareketini sağlar.
Çene ekleminin patofizyolojisi tartışılırken, iki ana kategori göz önünde bulundurulmalıdır: eklem patofizyolojisi ve kas patofizyolojisi. Bu koşullar için etyolojik düşünceler ve tedavi stratejileri farklı olduğundan, ayrı tedavi seçenekleri sunulur.
Çene eklemi rahatsızlıklarının birkaç nedeni vardır ve mevcut rahatsızlık bu nedenlerden herhangi biri ile ilişkili olabilir. Eklem içerisindan kaynaklanan (klik sesi, çenenin kilitlenmesi) problemler çeşitli travma türleriyle ilişkili olabilir. Çene alınan darbe gibi kaba travmalar, eklemin iç yapılarını değiştirerek eklem seslerine yol açabilir. Ayrıca yemek yeme, esneme, bağırma, diş sıkma, diş gıcırdatma veya uzun süre ağzın açık kalması gibi eklem içerisindeki bağlarda gerilme ve yırtılmalara sebep olabilecek hafif yaralanmalar da eklem rahatsızlıklari ile ilişkilendirilebilir.
Hastanın şikayeti kas ağrısı olduğunda, travma dışındaki etiyolojik faktörlerde göz önünde bulundurulmalıdır. Çiğneme kaslarındaki ağrı, boyun ve sırttaki diğer kas ağrısına benzer nedenlere sahiptir. Duygusal stres, birçok hastada kas ağrılarında önemli rol oynamaktadır.
Travma ve duygusal strese ek olarak, çene ekleminde ve çiğneme kaslarında herhangi bir patoloji varlığı veya dişlerin kapanışında herhangi bir bozukluk olup olmadığı, çene eklemi rahatsızlıklarında değerlendirilmesi gereken diğer kriterlerdir.
Çene eklemi rahatsızlıkları hastanın kalitesinde önemli bir düşüşe yol açar. Tedavide ana hedef hastanın ağrılarının azalmasını sağlamak ve kısıtlanan çene hareketlerinin eski haline geri gelmesini sağlamaktır. Başlangıç tedavisi çok konservatif olarak başlar ve hastalığın bulgularında herhangi biz azalma görülmüyorsa aşamalı olarak arttırılır.
TR
EN